Muziek & de bibliotheek gaat verder op Wordpress

Ik heb besloten mijn blog over te zetten naar Wordpress, omdat ik het gevoel heb dat ik daarmee meer mogelijkheden heb. Nieuwe postings zullen daarom vanaf vandaag daar gepubliceerd worden:

muziekbibliotheek.wordpress.com

Weekendmuziek

Dave Douglas & Keystone - Moonshine


Lee Morgan - The Procastinator


John Zorn - Kebar

Programmeurs en geprogrammeerden

Mijn post Technologie in de bieb en de ontbrekende Waarom-vraag plaatste ik ook op Bibliotheek2.0 en roept daar redelijk wat reacties op. Overwegend positieve, in die zin dat ik de indruk heb dat degenen die de moeite hebben genomen in de pen te klimmen het met me eens zijn dat een weloverwogen keuze voor bepaalde technologie noodzakelijk is. Daarnaast vindt men het belangrijk dat, bijvoorbeeld de iPad, wel een plaatsje in de bieb krijgt, maar dat er ook andere alternatieven aangeboden moeten worden. Helaas is het zo dat de discussie dan gelijk alweer gaat over gadgets en niet over de vraag waarom bepaalde technologie wordt ingezet in de bibliotheek. Waarom willen we multitouch of tablets? Het antwoord op de vraag moet wat mij betreft niet zijn gestoeld op populariteit onder klanten en al helemaal niet op de hypefactor, maar op de meerwaarde die het heeft binnen ons aanbod.

Onterecht bestaat het beeld dat ik, omdat ik kritisch ben over de iPad en/of MS Surface, ook kritisch ben over de inzet van technologie in de bieb in het algemeen. Dat ik me hierover zorgen maak wordt echter juist gevoed door het vertrouwen dat ik heb in de toegevoegde waarde van technologie. De keuze voor de juiste software is in mijn ogen echter van fundamenteel belang, omdat we een situatie moeten scheppen waarin elke gebruiker drempelloos toegang heeft tot onze diensten. Transparantie, open standaarden en platformonafhankelijkheid staan hierbij wat mij betreft daarom met stip op 1. Hoopvol stemt echter dat aanverwante zaken als open access van databases en collecties al op veel draagvlak kunnen rekenen.

In de gisteravond uitgezonden aflevering van Trendspotting stond het SXSW-festival in Austin centraal. Doug Rushkoff deed hierin de uitspraak dat we in een situatie terecht zijn gekomen van zij die programmeren en zij die geprogrammeerd worden. Grappig genoeg plaatste Arthur gisteren een uitspraak van de Tsechische filosoof Vilem Flusser (overleden in 1992...) op zijn Facebookpagina die exact hetzelfde zegt:

"Die Welt zerfällt in Programmierer und Programmierte."

In Rushkoff's optiek bevindt laatstgenoemde groep, de consument in brede zin, zich echter nog in het ontwikkelstadium waarin geschreven wordt (blogs, Twitter, instant messaging etc.). Bibliotheken zouden de verantwoordelijkheid moeten nemen zich bij de programmeurs te voegen. Deze groep wordt namelijk voornamelijk bevolkt door ondernemingen met als voornaamste doel het verdienen van geld. Het zelf ontwikkelen van software, of het fungeren als betrokken opdrachtgever, kan ons behoeden voor een te grote afhankelijkheid van hen.

edge2.0 -> rumori::edge2.0 -> rumori

Reeds eerder postte ik over een radioprogramma dat ik maak samen met Arthur Elsenaar. De titel ervan is Edge2.0, waarvan de cijfers refereren aan onze hernieuwde start zo'n vier maanden terug. Een domeinnaam die luistert naar dezelfde titel hebben we echter niet, maar wel een veel mooiere, namelijk rumori.org. Deze naam gebruikten we oorspronkelijk voor een stichting (nieuwe media, kunst en cultuur), maar vinden eigenlijk dat het radioprogramma ook deze naam moet dragen. Hij dekt de lading van wat wij aan de ether toevertrouwen namelijk volledig. Daarom hebben we maar besloten, ook om onze trouwe luisteraars niet op het verkeerde been te zetten, de naam vooralsnog te veranderen in rumori::edge2.0. Er zal een moment komen dat we edge2.0 over het randje zullen duwen, maar dankzij de graduele wijziging zal niemand hier erg in hebben. Verwachten wij. Als onze uitzendingen zijn trouwens in stream en download beschikbaar. Binnenkort zal ook een podcast beschikbaar worden gesteld.

Speciale aandacht trouwens voor onze derde kompaan, Bouke Mekel. Hij verzorgt voor ons van tijd tot tijd schitterende geluidcollages- en reportages onder de naam sub. Deze zullen binnenkort ook als zelfstandige items op rumori.org een plekje krijgen. Voor onderstaande korte film Zeeduivel ontving hij recentelijk de prijs voor beste sounddesign bij het 48H Film Project in Breda.


Zeeduivel from Puddingstudio on Vimeo.

Cory Doctorow in Little Atoms

Een interview met Cory Doctorow in Litte Atoms van Resonance FM. Altijd interessant, zeker wanneer Doctorow thema's als privacy en creativiteit aansnijdt.

Technologie in de bieb en de ontbrekende Waarom-vraag

Omdat ik nog maar een half jaartje rondloop als medewerker van een bibliotheekorganisatie kan ik me nog bijna dagelijks laten verrassen. Met het digitale domein als mijn voornaamste aandachts- en interessegebied zijn me vooral dáárbinnen een aantal zaken opgevallen. De meest opvallend is het ogenschijnlijk ontbreken van een visie waarom bepaalde technologische ontwikkelingen, bijvoorbeeld de Apple iPad en de Microsoft Surface Table, binnen de bibliotheek een plek verdienen. Hiermee bedoel ik dat ik niet inzie waarom voornoemde producten bijna blindelings worden ingezet voor nieuwe diensten, of dat er een heilig vertrouwen bestaat in de toegevoegde waarde ervan, want ze doen ongetwijfeld dat wat de consument ervan lijkt me verlangen. Wel plaats ik grote vraagtekens bij de bouwstenen ervan en de wijze waarop ze functioneren. DRM en gesloten platformen voor software-ontwikkeling als .Net staan mijns inziens namelijk haaks op het basisprincipe van bibliotheekwerk: het fungeren als plaatselijke toegangspoort tot kennis, waartoe de toegang vrij en onbeperkt is.

De financiele implicaties neem ik hierbij nog niet eens in ogenschouw, maar leveranciersafhankelijkheid (vendor lock-in) en een voor gebruikers/klanten gunstige prijsontwikkeling liggen zeker niet in elkaar verlengde. De bekostiging van deze producten en diensten met publiek geld (want daarvan zijn we als bibliotheek toch afhankelijk) is hiermee onwenselijk. Het principe pas toe of leg uit zoals dat bij het werken met open standaarden bij de Rijksoverheid van toepassing is zou wat mij betreft ook binnen bibliotheekland gemeengoed moeten worden. Ik kan me niet voorstellen dat het bureau NOiV niet met bibliotheken zou willen samenwerken om dit van de grond te krijgen.

Maar goed, terug naar waar het mij om te doen is: ik ben verrast door het enthousiasme waarmee iPad en Surface door bibliotheken lijken te worden omarmd. Ook tijdens UGame ULearn werd hiervoor door verschillende sprekers een warm pleidooi gehouden, hiertoe nog eens gestimuleerd door vragen uit het publiek hoe bibliotheken de iPad zouden moeten inzetten. Deze vraag op zich had natuurlijk al teruggekaatst moeten worden, want waarom blijkbaar al weten welk product te willen gebruiken, maar niet te weten waarvoor precies? En de essentiele vraag waarom de iPad ingezet zou moeten worden werd helemaal niet gesteld. Ditzelfde geldt overigens voor de MS Surface.

Een antwoord op de waarom-vraag is misschien ook niet echt te vinden zonder dat daarbij alternatieven in ogenschouw genomen moeten worden. Waarom de iPad en niet een alternatief? Waarom € 10.000,- spenderen aan een Surfacetafel in plaats van besparen op een open source-alternatief als Cubit en dit geld gebruiken voor zinvolle en duurzame (lees: open) softwareontwikkeling? Het antwoord op de laatste vraag dat ontwikkelen in .Net eenvoudiger is vind ik kortzichting en geeft wat mij betreft aan dat een lange termijn visie ontbreekt, al was het alleen maar dat de programmeertaal alleen onder een Windowssysteem functioneert. Eventuele toekomstige alternatieven die gebruikmaken van bijvoorbeeld Linux zullen noodgedwongen alle software opnieuw moeten laten ontwikkelen. Een ronduit onverstandige keuze dus, zeker wanneer in ogenschouw genomen wordt dat er binnen het bibliotheekwerk verstandig met geld omgesprongen moet worden. In Innovatie met Effect wordt het scherp geformuleerd:

"Uitgangspunt moet zijn dat elke lokale bibliotheek kan profiteren van wat met centrale innovatiegelden is ontwikkeld. Het is ongewenst dat innovatiegelden worden besteed aan het ontwikkelen van eenzelfde product of dienst op meer dan één plek tegelijk. De centrale regie moet waarborgen dat met centrale middelen gesubsidieerde innovaties generiek toepasbaar en inpasbaar zijn voor de lokale bibliotheken, en dat alleen de meest kansrijk geachte producten of diensten landelijk worden uitgerold."

Ikzelf lees dit als een uitnodiging in ieder geval gebruik te maken van open standaarden. Het gebruik hiervan zou daarmee een deel van het antwoord op de waarom-vraag moeten zijn. De creatieve invulling van hierop ontwikkelde applicaties en toepassingen is pas stap twee en de indien benodigde keuze voor hardware stap drie. Het lijkt nu alsof we in de omgekeerde richting redeneren en werken en onszelf in een positie manoeuvreren waaruit het moeilijk ontsnappen is.

Practice what you preach

Over mijn bezoek aan de studiedag Open source in de informatievoorziening berichtte ik al eerder in Software in de bibliotheek: terug naar de basis. Vanmorgen kreeg ik een mailtje van de organisator dat de slides van de presentaties beschikbaar waren. Groot was mijn verrassing echter toen bleek dat deze slechts in Windows 7-formaat (.ppsx) te downloaden zijn. Dit betekent allereerst dat het op mijn werkplek niet mogelijk is deze in te zien, aangezien we hier een oudere versie van MS Office hebben. Via een berichtje van Jan Stedehouder op Twitter hoorde ik dat het met OpenOffice wel moet lukken, maar dat is in de bibliotheek (helaas) niet voorhanden. En tenslotte beweert Microsoft wel dat het een open standaard is, maar dat wordt recentelijk ernstig in twijfel getrokken. Met andere woorden: gedoe. En dat is nu juist iets wat met het gebruik van open standaarden voorkomen kan worden. Plus enkele andere voordelen natuurlijk: ODF: Setting the standard for office documents in the public sector.

[update: InfoManagement heeft via de mail laten weten de documenten over te zetten naar het OpenOffice-formaat.]

[pdate 2: de OpenOffice-versies zijn toegevoegd]

Weekendmuziek

Frank Zappa & The Mothers of Invention - Florentine Pogen


Frank Zappa - Watermelon in Easter Hay (Barcelona 1988)


The Faceless - Ancient Covenant (live)

Apple speelt de verkeerde kaart

Ik ben al jarenlang een groot Applefan. De eerste computer die ik zelf kocht was een Powerbook G3. Een PC met Windows heeft de binnenkant van mijn huis nooit gezien. Vanzelfsprekend heb ik er wel meer dan genoeg ervaring mee. Nederland is immers Microsoftland nummer 1, wat betekent dat ik zowel op de universiteit als bij vrijwel alle werkgevers niet eens voor de keus stond/sta waarmee ik wenste te werken. Windows, Windows, Windows, Office, Office, Office, IE, IE, IE. Eigenlijk een diep gestoorde situatie als het aan mij ligt. Duur, gesloten en zeker niet beter dan dat van talloze concurrenten. Een beter bewijs van vendor lockin is niet te bedenken. De houding van Tim Berners-Lee is er daarom één waarvoor ik niets anders dan respect heb.

Maar goed, een werkdag duurt ook maar zolang en het is altijd een plezier thuis de Mac weer aan te zetten en zorgeloos bezig te zijn. Met de iPhone en straks de iPad begint Apple haar eigen positie echter te ondermijnen. Waar de Mac met de introductie van OSX een grote stap richting openheid maakte lijkt men nu met rasse schreden op deze beslissing terug te komen. Gebruiksvriendelijkheid gekoppeld aan vrijheid vormde op de Mac ten opzichte van andere OS-en altijd een gigantisch pré was, maar men speelt men de iPad en iPhone een andere kaart. Gebruiksvriendelijkheid staat op 1, wat heel mooi is, maar de fysieke binnenkant van het apparaat of van de software is voor de gebruiker verboden terrein. Cory Doctorow stelt mooi dat juist het knutselen aan apparatuur en software leidt tot creativiteit en inventiviteit:

"The way you improve your iPad isn't to figure out how it works and making it better. The way you improve the iPad is to buy iApps. Buying an iPad for your kids isn't a means of jump-starting the realization that the world is yours to take apart and reassemble; it's a way of telling your offspring that even changing the batteries is something you have to leave to the professionals." 

Vindingrijkheid en verrassingseffecten dienen volgens Apple nu gevonden te worden in de software uit de appstore, maar het probleem daarbij is dat Apple hierbij de rol van poortwachter inneemt. Met het bedrijf concurrerende software wordt niet goedgekeurd, ook niet als deze wellicht beter, mooier of doordachter is dan wat Apple zelf ontwikkelt. Dat innovatie van software hiermee niet gediend is mag duidelijk zijn.

Jeff Jarvis bestempelt de iPad als de stap van het web naar de apps. De reden hiervoor is dat apps, zeker vergeleken met websites die (deels) gebaseerd zijn op user-generated content, gecontroleerd kunnen worden door degene die ze ontwikkelt. Daarnaast staan ze vaak op zich, zowel ten opzichte van andere apps als van het web. Gebruikers staan dus buitenspel wanneer zij content zouden willen hergebruiken of delen met anderen. En zoals eerder gezegd: apps die niet binnen het plaatje vallen krijgen in Apple's softwarewinkel geen plaats. Dit neemt overigens niet weg dat vele apps een genot zijn om te gebruiken (zeg ik als iPhone-eigenaar uit eigen ervaring), wat weer een reden is om ervoor te betalen. Dat daarmee de circel rond is en het gesloten karakter van de iPad in stand wordt gehouden ligt echter voor de hand.

Verboden: media met DRM

Vaak wordt aangehaald dat bibliotheken hun gebruikers middels amateuristisch aangebrachte a-4tjes wijzen op allerhande zaken die verboden zijn: praten, roken, eten, drinken, meenemen van jassen en tassen etc. etc. Ook gisteren in de presentatie van Michael Stephens op UGame Ulearn kwam dit weer voorbij. En vooral dat dat toch niet meer kan. Bibliotheken zijn namelijk een plek waar in vrijheid genoten kan worden van cultuur in de meest brede zin.

Er is echter een verbod waarvan ik zou wensen dat bibliotheken zich daarachter wel zouden scharen: DRM op digitale media. Een enigszins vreemde eend in de bijt van het symposiumprogramma, en wellicht daardoor weggestopt in een achterafkamertje tijdens de pauze, was een discussie over ebooks. Vanwege een aangepast aanvangstijdstip kreeg ik niet alles mee, maar de eerste term die ik voorbij hoorde komen was, helaas weinig verwonderlijk, piraterij. De moed zakte me bijna in de schoenen toen ik daarbij het onwerkelijke beeld voorgeschoteld kreeg van een rijtje in strakke pakken gestoken heerschappen, sommigen arrogant onderuit gezakt en niet ingaand op de essentie. Het ging over hoe en wanneer er ebooks beschikbaar zijn in bibliotheken. En de belofte dat dit wel eens binnen een jaar zover zou kunnen zijn, waarop uit de zaal verheugd werd gereageerd.

Maar waar was de vraag *waarom* bibliotheken ebooks beschikbaar zouden moeten stellen? Kunt u zich kasten vol met reguliere boeken voorstellen die eerst door de bibliothecaris van een slot ontdaan moeten worden? Dat deze bibliothecaris de lener vervolgens vergezelt bij elke keer dat het boek ter hand wordt genomen? Dat deze bibliothecaris het boek wegneemt wanneer er 'onoorbare' dingen (bijvoorbeeld het uitlenen aan een vriend, of het maken van een kopie) mee worden gedaan? Natuurlijk niet!

Dit is echter wel wat gebeurt wanneer een ebook, voorzien van DRM, wordt uitgeleend, zelfs wanneer je het koopt. En bibliotheken zouden hiertegen stelling moeten nemen. Het is niet onze taak een (financieel) probleem dat uitgevers hebben bij onze gebruikers neer te leggen. Het is niet onze taak te controleren of er een kopie is gemaakt en daartegen maatregelen te treffen. Wij hebben er namelijk niet voor gekozen dat kopieren in het digitale tijdperk door bepaalde partijen als een auteursrechtelijke inbreuk wordt beschouwd.

Het is onze taak in te staan voor vrije verspreiding van informatie en het garanderen van privacy van onze gebruikers. Deze neemt echt geen andere hoedanigheid aan wanneer er in plaats van een regulier boek een cd of een ebook wordt geleend. We zouden trots moeten zijn te kunnen zeggen dat wij ebooks onder deze voorwaarden daarom niet als uitleenmedium kunnen accepteren.

--
als inspiratie voor deze post fungeerde Doctorow's How to Destroy the Book.