OpenOffice in de bibliotheek

Een korte rondgang op het web leert dat er meerdere bibliotheken zijn die de waarde van OpenOffice inzien. Bijvoorbeeld:

Openbare bibliotheek in Vancouver
Skokie Public Library
Birmingham Public Library
Minneapolis Public Library
Brown Public Library
Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen
Ubuntu op computers in Boom, België

En dan stuit je ineens ook op een eeuwenoude blogpost waarin een hartverwarmend pleidooi voor de omarming van open source-software door bibliotheken wordt gehouden.

Jammer om te moeten concluderen dat Nederlandse bibliotheken in de zoektocht geheel buiten beeld blijven. Je zou toch verwachten dat in een land met een zo hoge breedbandpenetratiegraad de acceptatie van open source-software veel hoger zou zijn. Des te meer een reden voor bibliotheken om hierin een stimulerende rol te spelen.

[update 8 februari 15:57: onderzoeksgegevens gebruikersonderzoek kantoorapplicaties in Europa.]
[update 8 februari 16:57: Has the Irresistible Rice of OpenOffice.org begun?

Pleidooi voor Open Document Format in de bibliotheek

Afgelopen week bezocht ik de studiemiddag Open Source in de Informatievoorziening. Onderdeel van de algemene introductie was uitleg over het Actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV). Kern van het actieplan is dat (semi)overheidsinstellingen moeten voldoen aan de principe "pas toe of leg uit". Dit moet resulteren in het toepassen van open standaarden of het uitleggen waarom dat niet mogelijk is. Eén van de bekendste toepassingen van het actieplan is dat de (rijks)overheid intern en extern communiceert met behulp van het Open Document Format. Deze zogenaamde open standaard heeft betrekking op tekstbestanden en wordt ondersteund door onder andere OpenOffice.org en Lotus Symphony. Ook de in populariteit toenemende cloudapplicaties als Googledocs ondersteunen ODF. Dit zijn, in tegenstelling tot het alom aanwezige Microsoft Word, gratis te gebruiken tekstverwerkingsprogramma's. Uitgebreide Nederlandstalige informatie over gebruik en toepassing van het ODF staat op de site van de OpenDoc Society.

Tot mijn grote teleurstelling maken bibliotheken geen onderdeel uit van de instellingen waarop het actieplan betrekking heeft. En dat terwijl bibliotheken grotendeels afhankelijk zijn van overheidsfinanciering. Daarnaast staan bibliotheken van oudsher voor de vrije verspreiding van informatie. Het inherente karakter van een pakket als Microsoft Office staat hier recht tegenover. Ten eerste duur is het duur in het gebruik en ten tweede maakt het gebruik van een gesloten standaard (.doc of .docx). Deze geslotenheid staat vrije informatie-uitwisseling in de weg. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat nieuwe versies van Microsoft Word oude versies en hierin opgemaakte bestanden niet meer ondersteunen, mits het programma (tegen betaling) geupgrade wordt.

Het behoort mijns inziens tot de taak van bibliotheken haar gebruikers hierover te informeren en tevens het goede voorbeeld te geven. Dat betekent dat bibliotheken stoppen met geld uitgeven aan een pakket als Microsoft Office en een gratis alternatief aanbieden. Mijn ervaring bij een gemeente heeft geleerd dat dit nauwelijks tot problemen leidt. Daarnaast maken bibliotheken zich sterk voor het informeren over het sociale web. Peiler van het slagen van web 2.0 is het gebruik van open standaarden. In de informatievoorziening richting de klant behoort daarom het benoemen waarom deze standaarden onmisbaar zijn. Een stok achter de deur in de vorm van het Actieplan zou daarbij helpen. De VOB zou deze handschoen daarom moeten oppakken en toenadering zoeken tot het programmabureau NOiV.

23 dingen #1

Omdat medewerkers van Nederlandse bibliotheken zich de ins en outs van het sociale web eigen moeten maken is enige tijd geleden besloten 23 dingen aan hen aan te bieden. Als relatief nieuwe telg in de bibliotheekfamilie volg ik de cursus nu ook. De eerlijkheid gebiedt daarbij wel te zeggen dat ik al (geruime tijd) bekend ben met (de meeste) van de dingen. Ik zal daarom proberen op kritische wijze te beschrijven wat mijn ervaringen ermee zijn.

Save Jim - The ACTA negociator

Save Jim
door SaveJim

Public Domain Manifesto

Met dank aan een tweet van Edwin Mijnsbergen ontdekte ik dat er een Nederlandstalige versie van het Public Domain Manifesto beschikbaar is. Evenals Edwin neem ik de vrijheid die vertaling te plaatsen:

Het publieke domein, zoals gedefinieerd in het manifest, is het geheel van ons cultureel en intellectueel erfgoed waarop geen auteursrecht meer rust en dat daarom door iedereen zonder auteursrechtelijke restricties gebruikt mag worden. De publiek domein status van de overgrote meerderheid de werken uit ons verleden zorgt ervoor dat iedereen van de inspanningen van eerdere generaties kan profiteren. Het publiek domein vormt zo een vrij toegankelijke bron van kennis die bij kan dragen aan innovatie en economische vooruitgang.

Door de technologische ontwikkelingen in de afgelopen decennia zijn werken in het publieke domein voor steeds meer mensen direct toegankelijk geworden. Via online platforms als de Wikimedia Commons of het commons project van Flickr zijn digitale reproducties van werken in het publieke domein in steeds grotere aantallen voor iedereen beschikbaar.

Tegelijkertijd proberen sommige instellingen, die werken in het publieke domein beheren, om zelf de controle over digitale reproducties van werken te houden waarvan het auteursrecht afgelopen is. Zij doen dit door digitale reproducties niet publiekelijk beschikbaar te stellen of door zelf auteursrecht in de reproducties te claimen. Hiermee belemmeren zijn toegang tot ons cultureel en intellectueel erfgoed.

Met het publiek domein-manifest willen de ondertekenaars een aantal basisprincipes voor de omgang met publiek domein-werken opstellen. Het belangrijkste uitgangspunt hierbij is dat alles wat in analoge vorm in het publieke domein valt, ook in de digitale omgeving zonder restricties beschikbaar dient te zijn. Hiernaast bevat het publiek domein-manifest een aantal aanbevelingen om het publiek domein te versterken en zo maatschappelijke toegang tot cultuur en kennis te bevorderen. Het volledige manifest is beschikbaar op www.publicdomainmanifesto.org waar ook de mogelijkheid bestaat om het manifest te ondertekenen.

Ondertekenen van het manifest kan hier.

UBU en het verzamelde werk van Ligeti

Er bestaan drie oeuvre-overzichten van de Hongaarse componist Gyorgi Ligeti. Uitgebracht door respectievelijk Wergo, Sony Classical en Teldec. En ik heb ze allemaal, netjes aangeschaft op cd. Wergo bracht hun uitgaven op een gegeven moment uit als box, terwijl Sony en Teldec het deden/doen met afzonderlijke releases. Afgezien van het overzicht van Wergo, dat haar cd's in de jaren tachtig uitbracht, trachtten zowel Sony als Teldec het zogenaamde definitieve overzicht van Ligeti's werk uit te brengen. Sony was met de Ligeti Edition de eerste en gaf in totaal acht cd's uit die uitblonken in uitvoering en opvielen door de bijzondere doosjes. Toch besloot men aldaar om onduidelijke redenen te stopen met de reeks. Erg jammer, want de toen nog levende Ligeti schreef nog steeds nieuw werk. Daarnaast had Sony nog niet alle oudere werken opnieuw laten uitvoeren, waaronder het sleutelwerk Clocks and Clouds. Teldec nam gelukkig het stokje over en bracht de vijf resterende albums uit onder de titel The Ligeti Project.

Goed, waarom deze uiteenzetting? Allereerst raad ik iedereen aan bewust kennis te maken met Ligeti's werk. Ik zeg bewust, want ik denk dat velen, zonder dat men het weet, zijn muziek wel eens hebben gehoord. In Kubrick-films als 2001: A Space Odeyssee en The Shining speelt zijn werk namelijk een vooraanstaande rol. Wat mij afgelopen week echter vooral bezighield was een tweet van de mensen van Ubuweb. Nu is dat niet vreemd, want de posts vind ik over het algemeen interessant genoeg om aandacht aan te besteden. In het geval van de voornoemde Ligetweet verbaaste ik mij erover dat het hierbij gaat om werk dat nog in omloop is. Dit, terwijl Ubu bekend staat als de ontginner van materiaal dat niet meer in roulatie is of waarvan het onduidelijk is bij wie de rechten liggen. In dit geval gaan beide vlaggen overduidelijk niet op. En dat vind ik jammer. Niet omdat ik niet illegaal download, want volgens de letter van de wet doe ik dat met meer dan enige regelmaat. Maar wel omdat ik niet zou willen dat Ubuweb hierdoor onder de aandacht van auteursrechtswaakhonden komt en imagoschade oploopt. Daarvoor is Ubu gewoonweg te waardevol.

Scale The Summit - The Great Plains

Iedereen heeft ongetwijfeld nummers die in zijn of haar geheugen gegrifd staan. Vaak herinneren ze aan bepaalde gebeurtenissen en hebben daarmee een emotioneel aspect. Van tijd komt het echter ook voor (bij mij in ieder geval) dat je een nummer tegenkomt dat impliciet zoveel in zich heeft dat je kan voorspellen dat het ook een plekje naast de geheugengriffers inneemt. Het staat echter op zichzelf, heeft geen noemenswaardige verbintenis met plaats of tijd. The Great Plains van Scale The Summit is er zo een. Schitterende open akkoorden, spannende ritmiek, veel dynamiek, een mooie melodielijn. Het heeft bijna alles wat muziek voor mij waardevol maakt.

De haat-liefdeverhouding tussen Apple en DRM

Defective By Design heeft in een post op haar website de aandacht gericht op de verwachte tablet van Apple. Nou en? Wie niet? zou je kunnen zeggen. Het gaat in het bericht echter niet over design en innovatie, maar over de mate waarin Apple het apparaat hoogstwaarschijnlijk dicht timmert. DRM dus. Waar Apple met de iTunes Music Store nog succesvol een lans brak voor het zonder restricties aanbieden van muziek (Rip. Mix. Burn) is dat bijvoorbeeld bij de iPhone in het geheel niet het geval. Apps (succesvol) zijn slechts verkrijgbaar in de officiële appstore en het jailbreaken van de iPhone om externe apps te kunnen installeren is verboden. Vreemd is dat toch. Je koopt een dure telefoon, maar de maker ervan, waarmee je dan toch niets meer mee te maken zou moeten hebben, bepaalt nog steeds wat je ermee uitspookt. Heb je je iPhone ge-jailbreakt? Dan maken wij het met de volgende update gewoon weer onmogelijk.

Wat ik persoonlijk het vervelendst vind is dat juist een bedrijf als Apple, waarvan ik een groot liefhebber ben, DRM zo omarmt. De alliantie met Google tegen bijvoorbeeld de marktdominantie van Microsoft droeg bij aan mijn positieve gevoel bij Steve Jobs en co. Maar nu Apple en Google steeds meer tegenover elkaar komen te staan en er zelfs een duivels pact met Microsoft lonkt begint die liefde danig te bekoelen. Apple staat in mijn ogen voor creativiteit. Maar creativiteit bestaat niet zonder vrijheid. En met DRM (en zeker met een partner als Microsoft) wordt vrijheid ernstig beknopt. Ik hoop dat Apple dat inziet en haar DRM-beleid verandert. Ik ben echter bang dat dat ijdele hoop is.

Open Cloud Declaration: het belang van de open wolk

In The Guardian verscheen van de week een uitstekende blogpost getiteld
Let's open up cloud computing. Strekking van het artikel is dat, gezien het toenemende gebruik van cloud computing, deze 'wolken' zoveel mogelijk onafhankelijk zijn. Dat wil zeggen: zonder de beperkende invloed van overheid en bedrijfsleven. Charles Leadbeter, de auteur van het stuk doet daarom een aanzet voor een Open Cloud Declaration. Deze dient volgens hem in ieder geval de onderstaande vijf punten te bevatten:

1. Geen clouds die drijven op de standaarden van ondernemingen als Apple of Google, maar publiek beheerde clouds naar voorbeeld van Wikipedia of de World Digital Library (schitterende site trouwens).
2. Het beheersen en indammen van commerciële invloed.
3. Gebruiken van principes als open access en licentiemodellen als Creative Commons.
4. Beperken overheidsinvloed op grond van bijvoorbeeld staatsveiligheid, fatsoensnormen of economische motieven. Vaak worden deze argumenten ten onrechte, en niet slechts door totalitaire regimes, aangevoerd om beperkende maatregelen in te voeren.
5. Toegankelijkheid van de cloud voor iedereen, ongeacht afkomst en geografische locatie. Open source-ontwikkeling maakt deze voorwaarde mogelijk.

In ideologisch opzicht zijn het punten die me na aan het hart liggen. Vraag is echter of de clouds kunnen bestaan zonder de financiering van het bedrijfsleven. De hiervoor benodigde serverparken kosten namelijk handenvol geld. Daarnaast is het natuurlijk de vraag of de Apples en Googles van deze wereld bereid zijn afstand te nemen (van een deel) van hun invloed op hoe de clouds functioneren. En degene die die benodigde open standaardisering kan eisen lijkt toch de overheid te zijn. In eerste instantie zijn de punten uit de declaratie daarom, helaas, een brug te ver.

Secret copyright treaty debated in DC: must-see video

bron: Boingboing