Baku: Symphonie of Sirens

Bij het aanschaffen van nieuwe releases voor Bibliotheken Midden-Fryslan kwam de uitgave Baku: Symphonie of Sirens, Sound Experiments in the Russian Avant Garde voorbij. De goede verstaander begrijpt dat ik alleen van de titel al erg warm werd. Geluidsexperimenten uit deze tijd spreken mij namelijk zeer aan, maar het aanbod was tot voor kort hoofdzakelijk beperkt tot Europa en de Verenigde Staten. De enige release die een tipje van de Oostbloksluier oplichtte was Electroacoustic Music Volume IV: Archive Tapes Synthesizer ANS 1964 – 1971.

De omschrijving van de uitgever ReR Megacorp belooft veel en iets zegt mij dat ik (en hopelijk de vele leners, want vanzelfsprekend heb ik Baku aangeschaft) niet teleurgesteld zullen worden:This is a definitive library collection, some seven years in the making and possibly our most important release of recent years.

Discussie: mobiele toekomst van bibliotheken

Op de website van Informatie Professional is een uitstekend opinierend artikel verschenen: Discussie: mobiele toekomst van bibliotheken. Uiteenlopende personen uit de bibliotheekwereld, waaronder ikzelf, hebben de titel daadwerkelijk gezien als uitnodiging om erop te reageren.

Alvin Lucier - Sitting In A Room

YouScrobble werkt aan update van het systeem

YouScrobble reageerde op mijn klacht:

Dear Jeroen,

we've got some great news for you. We are currently moving to a new downloading system, so all operating systems (mac osx as well, for sure!) will be supported in near future.

So please be a little patient right now.

Regards,

YouScrobble-Support

Youscrobble: Whoops! Your operating system seems to be unsupported!

Onderstaande mail stuurde ik naar de klantenservice van YouScrobble:

Dear sir, madam,

Last week I signed up for a YouScrobble premium membership and this afternoon I was ready for some downloading. But... this is impossible since I'm on a Macintosh running MacOSX, which, strangely enough, isn't supported by you. I looked on your website if there is any mention for OS-restrictions, but there isn't. I hope you understand I'm hugely dissapointed by this. I can see the potential of Youscrobble, which was the reason to sign up with you in the first place, but now I feel let down. To make use of preferred operating systems is something of the old days, so I hope you can make up for this huge disadvantage.

I hope I can use my 15 bucks in the very near future..

Kind regards,

Jeroen de Boer

Alle aandacht voor het downloadverbod: navelstaren?

NRC schrijft erover. Nu.nl volgt en ook op Twitter is het 't verhaal van de dag: afschaffen dat mogelijke downloadverbod! Heel mooi, ineens al die aandacht voor een gegeven dat al maandenlang boven de markt zweeft. Ik zou echter liever zien dat alle publicatie-energie gestoken wordt in eenzelfde soort voorstel, maar dan eentje met een in potentie veel grotere impact: de Acta. De isp's roerden zich drie weken terug al al, maar een recente reactie van de woordvoerder van de branche, Arnout Veeman van ISP Connect, wijst op weinig goeds. Hij noemt een downloadverbod zonder strafmaatregelen in navolging van stichting Brein namelijk een schijnoplossing.
Vanuit politieke hoek komen bijkans geen signalen. Ook hier lijkt de focus te liggen op landelijke maatregelen. Daarnaast vraag ik me af of een Europees downloadverbod legalisatie op nationaal niveau niet overruled. Mocht dat zo zijn dat lijkt mij alle aandacht voor een nationaal downloadverbod een kwestie van navelstaren.

Enthousiast over YouScrobble

Het zou natuurlijk slechts een kwestie van tijd zijn alvorens er een mash-up van Youtube en Last.FM zou komen. Met YouScrobble is het wachten echter beloond. Het bedrijf werd al in augustus 2008 opgericht, maar de site kwam afgelopen oktober pas uit de beta-fase. De combinatie van het aanbod van beide websites en de cleane interface van de site maakt het een plezierige gebruikerservaring. Naast het beluisteren van streams en bekijken van video's behoren ook betaalde downloads tot de mogelijkheid. En dat laatste voor een gunstige prijs: 500 nummers voor $ 14,99. Kijk, zo komen we nog eens ergens.

Vlaamse evaluatie van DigiLeen: zoeken naar een streaming alternatief

Johan Mijs (Bibnet) heeft een Vlaamse evaluatie van DigiLeen opgesteld. De conclusie luidt als volgt:

Bibnet heeft een eigen pilootproject opgestart om de ontwikkeling van alternatieve muziekdienst te onderzoeken. Bibnet blijft ook in overleg met CDR over een streaming-opvolger voor DigiLeen. De contouren van alternatief zijn duidelijk: streaming en beluisterbaar binnen een internetbrowser, onmiddellijk en maximaal geïntegreerd binnen de zoekomgeving van de bibliotheek en een uitgebreider aanbod.

In tijden waarin ons de Spotify's en Last.FM's om de oren vliegen en ook iTunes zich waarschijnlijk in de streamingstrijd mengt is de oplossing die de bibliotheek biedt op zijn zachtst gezegd gedateerd. Ten eerste is het installeren van een speciale applicatie teveel gevraagd, zeker als dat ook niet van een leien dakje gaat (van de Vlaamse gebruikers lukte het slechts 30% dit succesvol te laten zijn). En als die applicatie dan ook slechts op een Windows-PC draait raak je wat mij betreft fundamenteel probleem: het sluit gebruikers buiten, wat haaks staat op het uitgangspunt van de bibliotheek: vrije en onbeperkte toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en informatie.

Het DigiLeenproject, waarvan de pilotfase in Vlaanderen is verlengd tot 1 oktober 2010, laat ondanks zijn beperkingen echter wel zien dat het relatief onbekende aanbod voldoet aan een behoefte: 75% van het aanbod is wel eens geleend. Wat dat aangaat een schoolvoorbeeld van het Long Tail-principe én het voornoemde uitganspunt van bibliotheken. Des te meer een reden om zo snel mogelijk een oplossing te bieden die technisch up-to-date is en een nog groter deel van de collectie ontsluit.

Ursonate door Jaap Blonk

Gewoon, omdat het zo'n waanzinnig mooi stuk is, de Ursonate van Kurt Schwitters door Jaap Blonk met realtime typografie van Golan Levin:



Meer Ursonate op UbuWeb.

Toename streamen & downloaden gaat hand in hand

Zoals reeds aangehaald in een eerdere blogpost is Cory Doctorow van mening dat de toename van het gebruik van streaming services als Last.FM en Youtube geen oplossing biedt voor het probleem van (illegaal) downloaden. In The Guardian wijdt Doctorow uit over deze, in zijn ogen, misvatting. Hij stelt allereerst dat er wat hem betreft geen onderscheid bestaat tussen streamen en downloaden. In beide gevallen, stelt hij, is er sprake van internetverkeer over uiteenlopende protocollen waarbij een eindgebruiker op zijn eigen apparaat (computer, tv, mobiel) media tot zich neemt. Het enige wat downloaden tot downloaden maakt is volgens Doctorow het feit dat het bestand wordt opgeslagen. Dat streamingdevices deze mogelijkheid niet automatisch hebben betekent geenszins dat opslaan onmogelijk is. Technisch is het namelijk prima haalbaar, al vereist het wat sleutelwerk aan de software. De entertainmentindustrie is daarmee in zijn ogen naïef en ziet streamingdiensten als een schijnoplossing.
Doctorow stelt zelfs dat een stijgend gebruik van streaming services slechts zal leiden tot een toename van het downloaden. Mensen blijven namelijk verzamelaars en wanneer het kennismaken met nieuwe muziek, films etc door betere streams eenvoudiger en laagdrempeliger wordt neemt daartoe ook de behoefte tot verzamelen toe. Dit zal volgens Doctorow op zijn beurt weer leiden tot zwaardere maatregelen van de entertainmentindiustrie om dit aan banden trachten te leggen. Een ouderwets vicieuze circel dus.

Gaat streamen het downloaden vervangen?

Op P2P Net is een interessant vraaggesprek tussen Don Tapscott en Cory Doctorow verschenen. Het interview wordt gebruikt voor het boek Rebuilding the World van Tapscott en co-auteur Anthony D. Williams dat in het voorjaar uitkomt. De insteek van Tapscott is dat streaming media het probleem van (illegaal) downloaden oplost. Doctorow zet hier echter enkele kanttekeningen bij:

1. Verzamelaars hebben behoefte aan het bezitten van materiaal. (Ik schreef hier eerder ook wat over: Spotify en de collectioneur)
2. Er zullen zonder veel moeite (illegale) streaming clients ontwikkeld worden die het materiaal ook opslaan.
3. Aanbieders van draadloze verbindingen worden door gebruikers slecht beoordeeld.
4. Fysieke opslagmedia zijn erg goedkoop (het Fedexen van harddrives is sneller dan het streaming beluisteren van media).
5. Privacy: de aanbieder weet altijd waar en wanneer en met wie je welke media tot je neemt.
6. Is streaming media overal beschikbaar (ondergronds, hoog in de lucht)?

The new keynote "Rebuilding the World" by Don Tapscott from Sogeti VINT on Vimeo.

Porcupine Tree "Way Out Of Here" Live in Tilburg

Eén van de meest indrukwekkende concerten die ik ooit bezocht was dat van Porcupine Tree, vorig jaar in het Tilburgse 013. Bekend was dat er opnames voor een dvd gemaakt zouden worden, maar het wachten op het eindresultaat duurt nog steeds. Een ingeving eens op Youtube te kijken werd beloond. Regisseur Lasse Hoile heeft een week geleden namelijk een voorproefje geplaatst. En ik moet zeggen, petje af:

ACTA Internet Chapter info

Met dank aan het artikel Isp's slaan alarm om mondiaal three-strikesplan op Webwereld:

ACTA Internet Chapter info

Three Strikes: Tapscott daagt Lord Mandelson uit voor publiek debat

Don Tapscott daagt in een artikel in de Huffington Post Lord Peter Mandelson, initiatiefnemer van het Britse Three Strikes-wetsvoorstel, uit tot een publiek debat op de BBC. Tapscott hekelt het voorstel, omdat het uitgaat van de benadering dat de gebruiker de wet overtreedt. Daarnaast wordt niet wordt gekeken naar de potentie die technologie heeft oplossingen en kansen te bieden. In het artikel opteert hij daarom voor een andere benadering van de zaak. Zo zou een scenario kunnen zijn dat gebruikers een maandelijkse fee aan hun ISP betalen waarmee zij onbeperkt (zowel qua aanbod als de te gebruiken devices) toegang hebben tot streaming audio (Everywhere Internet Audio). De hieruit gegenereerde inkomsten worden op basis van het aantal geleverde streams eerlijk over de rechthebbenden verdeeld. Een iets ander scenario is dat van de Electronic Frontier Foundation. Hierbij wordt een collectieve fee betaald om non-commerciele bestandsuitwisseling niet-illegaal te verklaren. Hierbij gaat het dus niet om streaming audio, maar om het downloaden van media. Ook in dit geval worden de inkomsten naar rato verdeeld onder de makers. Tapscott wordt in zijn stellingname ondersteund door bijvoorbeeld Cory Doctorow en de Songwriters Association of Canada. Ik ben benieuwd of Mandelson zich laat verleiden met Tapscott de arena te betreden.

Sampling uit de oude doos

Het verhaal gaat dat James Tenney de Elvis-uitvoering van Blue Suede Shoes gebruikte voor onderstaande bewerking, zonder daar een duidelijk idee voor te hebben. Collega-componist Arthur Jarvinen vroeg hem waarom hij die versie gebruikte en niet het origineel van Carl Perkins:

Jim said he never even thought about it. The record was there in the studio and he just used it. If it wasn't there, he would have done the same piece with another song. He said "I wasn't hip enough to know the difference."

Maar wel hip genoeg om één van 's werelds eerste (1961!) samplesongs te maken!

Christian Marclay - mini-documentaire

De poëtica van Vicki Bennett (aka People Like Us)

Vicki Bennett: "I believe that through the internet people can experiment and distribute their work for free or for very cheap and become famous through their idea rather than through having financial backing. I see the value of working below the radar because I believe all things float to the surface eventually. And so I reinterpret the media through my work."

Dan Bull - Dear Mandy [an open letter to Lord Mandelson]

Een tweet van Don Tapscott (onder andere één van de auteurs van Wikinomics) bracht me bij onderstaand Youtube-filmpje waarin op overtuigende en humoristische wijze stelling wordt genomen tegen het Britse Digital Economy-wetsvoorstel van Peter Mandelson.



"I could take my mobile phone to the local library and utilise their free wireless to find the file I need. Then what are you going to try - to disconnect their ISP? You might as well just burn the books on rights to speech."

En dat Cory Doctorow in The Guardian ook uitermate kritisch over het wetsvoorstel is mag geen verrassing zijn.

The Muppets: Bohemian Rhapsody

Over een actuele mash-up gesproken!

Burroughs on Cut-Ups (Historic Audio Remixed to Fanciful Video Visuals)

Cut-Ups from Matti Niinimäki on Vimeo.

Edge2.0, experimentele radio uit Groningen (en het Friese platteland)

Samen met Arthur Elsenaar (web & twitter) maakte ik in het verleden 99 uitzendingen van Edge. In dit uiterst vrijblijvende radioprogramma, uitgezonden door de Groningse stadsomroep OOG, besteedden wij aandacht aan experimentele muziek en, naar onze mening, interessante verschijnselen als auteursrecht, patentkwesties en webontwikkelingen. Ook ontvingen we Groningen aandoende gasten als Paul DeMarinis en Karlheinz Essl. Onlangs realiseerden we ons dat we het programma wel misten, waardoor sinds enkele weken Edge2.0 een feit is.
Waar we in het verleden vaak volkomen blanco, maar voorzien van tassen vol cd's en uitpuilende harde schijven, de studio ingingen proberen we nu wat thematischer te werk te gaan. Zo ging onze meest recente uitzending over vrouwen in de experimentele muziek en gingen we twee weken terug uit van de val van de muur. Daarnaast wordt de uitzending binnenkort aangevuld met reportages van de Groningse undergroundmuziekcultuur. We hebben nog steeds een duobezetting, al is die virtueel. Arthur zit in de studio in Groningen, ik stream vanaf het Friese platteland, met behulp van Nicecast.

Edge2.0 is ook te volgen op Twitter.

Het goede voorbeeld van Open Beelden

Van de week leerde ik Open Beelden kennen, een initiatief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in samenwerking met Stichting Nederland Kennisland. Het materiaal op de site wordt ontsloten middels Creative Commons-licenties. Daarnaast maakt men gebruik van open formaten, open standaarden en wordt de site gebouwd op basis van open source-software. Wat mij betreft de juiste houding voor elk openbaar- en met gemeenschapsgeld ontwikkeld archief.
Het materiaal op de site bestaat momenteel voornamelijk uit Polygeen-beelden. Binnenkort kunnen gebruikers echter ook bewerkingen van het orginele materiaal, of eigen beelden aan het archief toevoegen.

Three Strikes in Groot Brittannie

De laatste tijd wordt er in toenemende mate kritisch geschreven over de ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement). Een relaas op Techdirt maakt bijvoorbeeld inzichtelijk hoe in principe niemand, uitgezonderd de entertainmentindustrie, baat heeft bij de voorstellen die ACTA behelst. De industrie zou het web het liefst zo reguleren dat het evenals radio en tv een uitzendmedium wordt, iets wat haaks staat op het streven van het web als podium voor door gebruikers gecreeerde content en vrije communicatie.
Inmiddels wordt er door meerdere organisaties actie ondernomen tegen deze twijfelachtige gang van zaken: waarom is het bijvoorbeeld het geval dat China, het land met 's wereld meest omvangrijke plagiaatindustrie, niet is aangeschoven? Waarom hebben alle genodigden een geheimhoudingsverklaring moeten tekenen? Op welke basis zijn hen die om een inhoudelijke reactie gevraagd zijn geselecteerd? Het is bijvoorbeeld op zijn zachtst gezegd opmerkelijk dat de Electronic Frontier Foundation buitenspel is gezet. Als reactie hierop heeft de EFF daarom de gang van zaken proberen uiteen te zetten.
In het kielzog van alle ophef over de Acta is afgelopen week naar buiten gekomen dat men in Groot Brittannie werkt aan een versnelde invoering van de zogenaamd Three Strikes-wetgeving. Om dit te voorkomen is er een online petitie geplaatst die door bezorgde Britse burgers getekend kan worden.
En dat alles in een tijd dat de muziekindustrie nog steeds flinke winst maakt.

Acta: en hoe zit het met de digitale burgerrechten?

Vrij naar Cory Doctorow: "is het ooit het geval geweest dat een uitgeverij - bij iemand die een fotokopie maakte van een boek - voorzien van een dwangbevel al diens boeken in beslag nam en de dader tevens een tijdelijk verbod tot lezen oplegde?"

Als het aan de opstellers van de Acta (Anti-Counterfeiting Trade Agreement) ligt zal een dergelijke maatregel wel genomen worden wanneer een internetgebruiker driemaal het auteursrecht schendt (de zogenaamde Three Strikes wetgeving). Doctorow stelt in zijn voordracht tijdens Quantum to Cosmos dat de succesvolle auteursrechtlobby bij de VN stokte vanaf het moment dat organisaties als de Electronic Frontier Foundation hierbij als toezichthoudend NGO konden optreden.
Door verschillende gelekte documenten is onlangs bekend geworden dat de lobby zich, buiten het blikveld van de publieke opinie, gewoon heeft voortgezet. De Amerikaanse regering geeft hiervoor als verklaring dat het een zaak van nationale veiligheid betreft. Zelfs het opvragen van een documenten middels de Freedom of Information Act werd door de Amerikaanse regering afgewezen.

Iedereen begrijpt dat iemand afsluiten van het internet buitenproportioneel is. Het maakt het onmogelijk te participeren in de informatiemaatschappij. Daarnaast zal het zelden voorkomen dat alleen de schuldige wordt getroffen (hoe zit het met gezinnen, studentenhuizen, scholen etc.?). Zojuist las ik dat ook de Nederlandse auteursrechtwaakhond Brein zich in de lobby mengt en bij staatssecretaris Heemskerk lobbyt voor opname van internetpiraterij in de Acta.
Ondanks het feit dat de EU en daarmee ook Nederland deelneemt aan de geheime onderhandelingen (en dus in alle waarschijnlijkheid achter de Acta staat) hoop ik dat dit een flinke discussie in de Kamer oplevert. De vraag is namelijk in hoeverre de digitale burgerrechten geschaad mogen worden ten behoeve van een lobby die grotendeels slechts de doelen van de entertainmentindustrie dient.

Edit: Meer informatie over Acta bij de Electronic Frontier Foundation.

Bibliotheek, open uw software

Tijdens de studiedag muziekbibliotheken die ik gisteren bezocht ging één van de presentaties over het gebruik van de zogenaamde multi-touchtafel. In dit geval door het Muziek Centrum Nederland, die de tafel onlangs inzette bij een tweetal projecten. Een korte rondgang door digitaal bibliotheekland leert dat er inmiddels meerdere bibliotheken zijn die gebruikmaken van dit middel. In een topic op Bibliotheek2.0 wordt bijvoorbeeld een project in de bibliotheken van Rotterdam en Delft genoemd. De tafels waarover het hier gaat zijn afkomstig van Microsoft. Op Wikipedia staat een beschrijving van het apparaat. Vanzelfsprekend draait de tafel op software van Microsoft, in dit geval een aangepaste versie van Windows Vista. De ontwikkeling van software vindt ook in een Windowsomgeving plaats.

De inzet van multi-touch applicaties als deze wordt in bibliotheekland als één van de antwoorden gezien op de vraag hoe de bibliotheek zich in de (nabije) toekomst) kan manifesteren. Verdergaande digitalisering vraagt namelijk om aantrekkelijke manieren de collecties te ontsluiten en onder de aandacht te brengen. Om dit soort applicaties voor elke bibliotheek aantrekkelijk en financieel haalbaar te maken vraagt daarom om een gedeelde filosofie. Die filosofie zou wat mij betreft in ieder geval een tweetal elementen moeten bevatten:

1. de software is gebaseerd op open standaarden
Een open standaard is een norm (of standaard) die publiek beschikbaar is. De norm bestaat uit specificaties van een bepaald type product of dienst, zodat deze door veel partijen kan worden gehanteerd. De term wordt vooral gebruikt bij hard- en software, omdat daar ook veel niet-open standaarden worden gebruikt.

2. de sofware is open source
Open source beschrijft de praktijk die in productie en ontwikkeling vrije toegang geeft tot de bronmaterialen (de source) van het eindproduct.

Microsoft is in softwareland het archetypische voorbeeld van een onderneming die zijn software niet baseert op open standaarden. En wanneer zij dat wel doet, of wanneer zij de broncode vrijgeeft gaat daar veel trammelant, danwel het ondergaan van veroordelingen, bijvoorbeeld door de Europese Commissie, aan vooraf. Ook de ontwikkeling van de open-source gemeenschap is nauwelijks rijmbaar met het karakter van de onderneming.

De kant die bibiotheken wat betreft digitale dienstverlening opgaan vraagt om een flinke (financiële) inspanning. Dit geldt ook wanneer er in plaats van een onderneming als Microsoft wordt gekozen voor kleinere (locale) ontwikkelaars. Ontwikkeling en ondersteuning van een product is altijd mensenwerk en dat kost geld. Hierbij dient wat mij betreft een aantal zaken in het achterhoofd gehouden te worden. Allereerst werken openbare bibliotheken hoofdzakelijk met gemeenschapsgeld. Voor de hand liggend is wat mij betreft dat het geld daarom ingezet wordt voor de ontwikkeling van applicaties die alle bibliotheken en gebruikers ten goede komen. De open-source gedachte sluit hier naadloos op aan. Ten tweede zou het mooi zijn dat de applicaties worden gemaakt door Nederlandse ontwikkelaars en bedrijven. Dit sluit aan op het voornemen de Nederlandse creatieve & innovatieve industrie sterker op de kaart te zetten. Ten derde is het standaardiseren van bestandsformaten een inmiddels breed gedragen tendens. De Nederlandse overheid heeft bijvoorbeeld het programmabureau Nederland Open In Verbinding in het leven geroepen. Doelstelling is 'overheidsorganisaties helpen hun weg te vinden waar het gaat om open standaarden, en hen meer bewust te maken van de mogelijkheden van open source software'. Bibliotheken zijn weliswaar geen overheidsorganisaties, maar hebben wel een maatschappelijke functie. Op de van het NOIV staan daarom alvast een aantal argumenten die tevens uitstekend passen binnen de toekomstige digitale bibliotheekontwikkeling:

1. het verhogen van de toegankelijkheid van informatie doordat een open standaard vrije en toekomstvaste koppelingen naar informatie kan regelen;
2. het vergroten van de toekomstvastheid van de gekozen oplossingen doordat de code ook door derden onderhouden kan worden en achteraf inzichtelijk blijft (leveranciersonafhankelijk) en doordat gegevens in bestanden met een vrije en openbare structuur worden opgeslagen;
3. het bevorderen van innovatie op de softwaremarkt doordat open standaarden en source software derden de mogelijkheid bieden door te bouwen op eerdere ontwikkelingen;
4. het verlagen van de licentiekosten doordat open standaarden en source software per definitie kosteloos worden aangeboden.

Wat mij betreft zou de VOB deze handschoen moeten oppakken en beleid moeten ontwikkelen wat de ontwikkeling van open source software ten behoeve van bibliotheken voorstaat. Wat betreft de multi touchtafels zijn er in ieder geval geen belemmeringen. Er zijn namelijk ook exemplaren die platformonafhankelijk zijn en/of het gebruik van open source software mogelijk maken.

Cory Doctorow: Copyright, Copyleft, Privacy, Librarians and Freedom

Ik was niet bekend met science-fiction auteur en internetactivist Cory Doktorow. Via de blog van Jan Klerk kwam ik erachter dat Doktorow een lezing hield tijdens de meest recente editie van Internet Librarian 2009. Zijn verhaal over het auteursrecht en haar verstikkende verhouding met het digitale domein sluit aan bij die van bijvoorbeeld Lawrence Lessig.

Cory Doctorow at Internet Librarian International 2009 from Jaap van de Geer on Vimeo.

Een vergelijkbaar betoog hield hij tijdens Quantum to Cosmos. Aanrader!

Spotify en de collectioneur

De ontwikkelingen rondom muziekservice Spotify volg ik met veel belangstelling. Het gegeven dat grote hoeveelheden muziek in de cloud en daarmee te allen tijde via verschillende manieren beschikbaar zijn klinkt uitermate aantrekkelijk. Mijn probleem met dit soort diensten is echter dat ze volkomen aanbodgericht zijn. Het aanbod zal in eerste instantie voornamelijk afkomstig zijn van de grote spelers uit de muziekindustrie. Wat mij persoonlijk betreft weinig interessant. Hoe zit het met aanbod dat zich aan het uiteinde van de Long Tail bevindt? En met materiaal waarop geen auteursrecht (meer) zit? Mijn gevoel is dat dit nicheaanbod niet binnen het blikveld van een dienst als Spotify valt. Ten eerste omdat het lastig is om het materiaal boven water te krijgen (zeldame persingen/uitgaven, kleine oplagen). Ten tweede omdat het wellicht opnamen betreft die niet digitaal zijn en dus omgezet moeten worden. En ten derde omdat de onduidelijkheid rondom eigendom sowieso al reden kan zijn hiermee niet aan de slag te gaan. Spotify zal daarom, in de huidige vorm, weinig aantrekkelijk zijn voor collectioneurs. Al was het alleen maar omdat de muziek niet uit de kast te trekken is. Kunnen pronken met je collectie is namelijk iets van alle tijden en ik twijfel eraan of een playlist op je iPhone wel zoveel indruk maakt.

Keynote Lawrence Lessig op Educause

Niemand legt de problemen rondom auteursrecht & het digitale domein beter uit dan Lawrence Lessig, zoals hier tijdens zijn onlangs gehouden keynote bij Educause:

Ubu Web: de inhoud is waar het om draait

Alle verworvenheden van web 2.0-toepassingen ten spijt gaat het bij catalogi natuurlijk maar om een ding: de inhoud. Het delen van gebruikerservaring, taggen, of het aanmaken van afspeellijsten: het kan alleen maar wanneer er iets inhoudelijks (muziek, boeken, films etc.) aan ten grondslag ligt. Nu kan het misschien aan mij liggen, maar mijn favoriete internetarchief, Ubu Web, ontbeert al die moderne toepassingen. Het is gewoon een grote vergaarbak van obscure geluidskunst, poezie en experimentele films en documentaires.

Sinds de start van Ubu in 1996 heeft de site zich een onbetwiste status verworven waar het gaat om het ontsluiten van de avantgarde-kunst. Naast particuliere bijdragen werken ook professionele instellingen mee aan de opbouw van de collectie en de gegarandeerde beschikbaarheid (downloads, streams) ervan.
Het draait bij Ubu om weinig gangbare publicaties en uitgaven die in veel gevallen al uit de handel genomen zijn, of uberhaupt nooit in een commercieel circuit zijn terechtgekomen.

De liefhebbers, zij het vanuit een persoonlijke danwel wetenschappelijke interesse, weten dus dat zij bij Ubu werk met een specifiek karakter kunnen vinden. Onderdeel van dat karakter is de moeilijke vindbaarheid ervan, een aspect wat mijns inziens bijdraagt aan de charme. Wat dat betreft vind ik het wel prettig dat ik op de site niet te maken heb met tips & tags of afspeellijsten en suggesties van wie dan ook. Ik grasduin in de verschillende categorieen of gebruik af en toe de zoekmachine. Verder is de site qua vormgeving zo vormgegeven dat alles draait om de naam van de kunstenaar en het werk. De inhoud staat voorop, wat best een verademing is.

Welke kansen biedt het downloadverbod de bibliotheekwereld?

Zoals onlangs geworden is streeft het kabinet naar een downloadverbod dat binnen drie jaar operabel is. Voorwaarde van het verbod is dat er voldoende legale alternatieven voorhanden moeten zijn waarvan de consument gebruik kan maken.

Ik geloof niet in het feit dat illegale bestandsuitwisseling ooit uitgebannen kan worden. Er zal altijd een harde kern blijven die zich weigert te conformeren aan (nieuw) beleid en technisch genoeg onderlegd is om in de krochten van het web door te gaan met filesharing.

Er zal denk ik echter een relatief grotere groep gebruikers zijn die deze moeite niet neemt en haar heil zoekt bij de legale alternatieven. Het is deze groep gebruikers die in eerste instantie voor de bibliotheek interessant is. Om aan de vraag te voldoen dient er echter wel een instrument voorhanden te zijn dat aan hun behoefte aan muziek voldoet.

Ik denk dat die behoefte voor een groot deel in het digitale domein gevonden moet worden. Ikzelf neem als voorbeeld de 3voor12 Luisterpaal van de VPRO. Bezoekers van de site kunnen hier volldige nieuw uitgekomen kwaliteitsalbums als stream beluisteren, maar niet downloaden of kopen. Wel kunnen gebruikers tags toevoegen en de albums een waardering toekennen.

3voor12 bedient slechts het popminnend publiek, maar bibliotheken hebben natuurlijk een oneindig brede doelgroep. Wanneer zij het Luisterpaalprincipe kunnen toepassen op nieuwe releases, maar daarnaast natuurlijk op bijzondere collecties, zal dit positieve effecten hebben: gebruikers maken gratis kennis met (nieuwe) muziek en bij voldoende belangstelling zal dit leiden tot fysieke uitleningen.

In het huidige principe van DigiLeen geloof ik zelf niet. Als muzikaal grootgebruiker wil ik niet gebonden zijn aan een luisterrestrictie van een aantal dagen. Het rippen van een cd mag dan officieel niet mogen, het is voor het merendeel van de gebruikers waarschijnlijk wel de voornaamste reden een album te lenen. Een gedoogbeleid lijkt me hier daarom op zijn plaats, al gooit het opheffen van de Thuiskopieheffing hier natuurlijk weer roet in het eten.

Een en ander vraagt in ieder geval om een proactieve houding van de bibliotheekwereld. De mogelijkheid ligt er om een serieuze speler te worden bij het aanbieden van digitale muziekcontent, maar dan dient er een volwassen project van gemaakt te worden dat beantwoordt aan de wensen van gebruikers en 100% van deze tijd is (wat mij betreft dus geen Digileen).

ps.

Het tegen betaling downloaden van een album uit een digitale bibliotheekcatalogus zou natuurlijk de kortste klap zijn, maar opent weer aan andere discussie. Moeten we wel of geen winkel zijn en kunnen we uberhaupt de concurrentie aan met de Bollen en iTunessen van deze wereld.

[Edit: Dit stuk verscheen eerder op Bibliotheek2.0]